Teza 1:
W polskiej wersji Warunków Kontraktowych FIDIC występuje niewłaściwe tłumaczenie angielskiej wersji Klauzuli 13 „Variations i Adjustments”, która to Klauzula powinna być rozumiana wyłącznie jako prawo do „odmiennego (variations) sposobu wykonania robót”, a nie do „wprowadzania poleceniem Inżyniera zmian do Kontraktu”, ponieważ inaczej pozostaje w sprzeczności z klauzulą 3.1 gdzie Inżynier „nie jest uprawniony do korygowania kontraktu, czy wnoszenia poprawek”.
Teza 2:
W zamówieniach publicznych wszelkie polecenia zmiany wydane wykonawcy przez Inżyniera czy zamawiającego, podlegają ocenie zgodności z przepisami ustawy Prawo zamówień publicznych, a tym samym osoby te nie mają uprawnień do jednostronnej zmiany kontraktu bez zgody wykonawcy.
I. POLECENIE ZMIANY WEDŁUG KLAUZULI 3 ORAZ 13 WARUNKÓW KONTRAKTOWYCH FIDIC
A. Polecenia zmiany wydane przez Inżyniera na podstawie Klauzuli 3
Inżynier w kontrakcie nie jest stroną kontraktu. Tym samym na podstawie klauzuli 3.1 Warunków kontraktowych FIDIC, Inżynier nie ma uprawnień do wnoszenia poprawek i korygowania zawartego kontraktu. W przypadku umów w sprawie zamówienia publicznego zakaz ten doznaje wzmocnienia na podstawie art. 140 ust. 1, art. 140 ust. 3 i art. 144 ust. 1 P.z.p. Z pierwszego przepisu wynika tożsamość zakresu świadczenia z zobowiązaniem zawartym w ofercie wykonawcy, z drugiego zakaz wykraczania poza określenie przedmiotu zamówienia zawarte w specyfikacji istotnych warunków zamówienia (dalej „s.i.w.z.”), a z trzeciego zakaz dokonywania istotnych zmian w postanowieniach zawartej umowy, chyba, że zamawiający przewidział możliwość dokonania takiej zmiany w ogłoszeniu lub s.i.w.z. oraz określił warunki takiej zmiany.
Jednocześnie zgodnie z klauzulą 3.1, żadne zatwierdzenia, sprawdzenia, zgody, badania, inspekcje, polecenia, powiadomienia, propozycje, żądania, próby lub podobne działania Inżyniera, włącznie z brakiem sprzeciwu, nie zwalniają wykonawcy z odpowiedzialności ponoszonej przez niego na mocy kontraktu, w tym z odpowiedzialności za błędy, pominięcia, rozbieżności i niedopełnienia. Inżynier jest powołany przez zamawiającego na podstawie tej klauzuli do administrowaniakontraktem i zarządzania podległym mu personelem. Takie umiejscowienie Inżyniera podlega uregulowaniom artykułu 474 k.c. – Dłużnik (przyp. zamawiający) odpowiedzialny jest jak za własne działanie lub zaniechanie za działania i zaniechania osób, z których pomocą zobowiązanie wykonywa, jak również osób, którym wykonanie zobowiązania powierza. Można przyjąć, że Inżynier w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego działa na rzecz zamawiającego w procesie budowlanym.
Na podstawie klauzuli 3.1 Inżynierowi nie wolno podejmować decyzji, które wymagają zgodnego współdziałania stron umowy (zamawiającego i wykonawcy), szczególnie, gdy dotyczy to decyzji wywołujących skutki finansowe dla stron umowy i/lub prowadzących do zmiany treści zawartej umowy w zamówieniach publicznych, z uwagi na art. 139 ust. 2 ustawy Prawo zamówień publicznych i wymaganej dla umów formy pisemnej pod rygorem nieważności. Jednocześnie każde uzupełnienie lub zmiana umowy wymaga zachowania takiej formy, jaką ustawa lub strony przewidziały w celu jej zawarcia – art. 77 § 1 k.c. Tym samym, nieuprawniona będzie każda czynność Inżyniera, która ingeruje w treść istotnych postanowień umownych, bez zgody stron umowy. Z uwagi na art. 139 ust. 1 P.z.p. zgoda zamawiającego nie może być domniemana, a wykonawca ma bezwarunkowe prawo w trybie art. 3531 k.c. do wyrażenia zgody lub sprzeciwu wobec czynności naruszającej jego interes.