Przemek

Architects + Engineers: Partnership for Resilient Design Benchmarks for quality criteria in the living environment through New European Bauhaus

Organizatorzy: Architects and Consuling Engineers in Luxembourg (OAI) European organisations represening the architectural profession (ACE), the consulting engineering companies (EFCA) and the chartered engineering professions (ECEC)

Data i miejsce: 15 maja 2025; Luksemburg

Strona wydarzenia: https://www.oai.lu/fr/25/accueil/actualite-agenda/agenda/0-mode-news-id-6527/?CC=OK

Celem konferencji było wypracowanie wspólnych kierunków zmian, które pozwolą połączyć jakość projektową, innowacyjność i odpowiedzialność środowiskową. Poniżej podsumowałam dla Was najistotniejsze wątki poruszane w trakcie konferencji.

Jakość jako inwestycja w przyszłość

Zarówno architekci, jak i inżynierowie zgodnie wskazywali, że obecne przepisy zamówień publicznych wciąż nie premiują jakości, a koncentrują się na cenie. Tymczasem jakość wykonania rozumiana jako trwałość, estetyka, funkcjonalność i adaptacyjność budynków jest kluczowa dla tworzenia odpornych (ang. resilient design) miast i infrastruktury. Uczestnicy konferencji apelowali o nowe podejście do oceny ofert, oparte na wartościach Nowego Europejskiego Bauhausu.

Rewizja unijnych dyrektyw: w kontekście od tego jak kupować – do tego co kupować

Proces zmian dyrektyw zamówieniowych ma charakter szeroko konsultacyjny. Jego celem jest przejście od logiki proceduralnej („jak kupować”) do celowościowej („co kupować”) z uwzględnieniem jakości projektów, ich wpływu środowiskowego oraz długofalowych wartości społecznych. Wśród przedstawionych postulatów znalazły się m.in. uwzględnienie celów Nowego Europejskiego Bauhausu, otwarcie systemu zamówień na MŚP oraz odejście od kryterium najniższej ceny jako dominującego.

Usługi intelektualne to proces

Jednym z ciekawych w mojej ocenie punktów programu była prezentacja zespołu z ETH Zürich, który przedstawił transparentny model szacowania nakładu pracy projektowej na podstawie obiektywnych parametrów (np. powierzchni użytkowej) z uwzględnieniem złożoności projektu, stopnia innowacyjności
i zaangażowania stron trzecich. To podejście może znacząco poprawić jakość i uczciwość negocjacji wynagrodzenia za usługi intelektualne w sektorze publicznym.

Więcej informacji na stronie: https://map.arch.ethz.ch/denkfabrik/78

Francja: problem z Loi MOP

Przedstawiciel francuskiej izby architektów wskazał na narastające problemy z egzekwowaniem ustawy Loi MOP (fr. Loi n°85-704 du 12 juillet 1985), której celem było zagwarantowanie jakości architektonicznej i urbanistycznej. Praktyki takie jak sprzedaż mieszkań „off-plan”, rosnąca liczba kontraktów „design&build” oraz marginalizacja konkursów prowadzą do obchodzenia zasad przejrzystości i wypychania architektów z procesu inwestycyjnego. Ten przykład pokazuje, że bez odpowiedniego nadzoru nawet dobre prawo może zostać skutecznie zneutralizowane.

„Iceberg” — prace konkursowe, które nigdy nie ujrzały światła dziennego

Wystawa „Iceberg”, zorganizowana przez CROA Pays de la Loire, uświadomiła uczestnikom skalę pracy koncepcyjnej, która nie zostaje wykorzystana. Projekty konkursowe, mimo jakości i zaangażowania, często nie są realizowane. Wystawa była apelem o większy szacunek dla pracy twórczej i większą odpowiedzialność po stronie zamawiających, którzy często zapominają, że większość pracy architekta, jak góra lodowa jest niewidoczna.

Panel: jakość ponad ceną

W panelu końcowym przedstawiciele ACE, EFCA i ECEC zgodnie wskazali, że czas najwyższy, aby jakość, innowacyjność i odporność stały się kluczowymi kryteriami w zamówieniach publicznych. Tylko w ten sposób możliwe jest projektowanie z myślą o przyszłości, a nie jedynie o kosztach bieżących.

Porozumienie Luksemburskie

Konferencję zakończyło wystąpienie Érica Thilla, Ministra Kultury Luksemburga, który podkreślił wagę jakości środowiska zbudowanego jako dobra publicznego. Bezpośrednio po jego wystąpieniu OAI, ACE, EFCA i ECEC ogłosiły wspólne stanowisko: Porozumienie Luksemburskie (Luxembourg Declaration), które znajdziecie Państwo w załączeniu.

Dokument ten wzywa Komisję Europejską do gruntownej rewizji dyrektywy o zamówieniach publicznych. Wskazuje cztery filary zmian:

• wzmocnienie jednolitego rynku poprzez odejście od kryterium najniższej ceny,
• uznanie specyfiki usług intelektualnych,
• zapewnienie jakościowych i innowacyjnych procedur zakupowych,
• poprawa dostępu do zamówień dla MŚP i nowych podmiotów.

Konferencja pokazała jasno: architekci i inżynierowie są gotowi działać razem na rzecz lepszych, odpornych rozwiązań projektowych. Aby było to możliwe, potrzebne są odpowiednie warunki: uczciwe wynagradzanie, nowoczesne procedury przetargowe i prawne uznanie, że jakość nie może być traktowana jako koszt, lecz jako inwestycja.

Przygotowała: Tamara Moreau-Dengreville
Dyrektor Zarządzająca SIDiR