Jakość jako istotne kryterium oceny ofert

Obowiązujący od 19 października 2014 r. przepis art. 91 ust. 2a ustawy Prawo zamówień publicznych wskazuje jako zasadę stosowanie, poza ceną, przynajmniej jednego dodatkowego kryterium oceny ofert. Kryterium takie, skoro już zostanie ustanowione, nie powinno być przypadkowe i nic nie wnoszące do oferty, lecz powinno stanowić miarę wyższej jakości przedmiotu zamówienia, który ma uzyskać zamawiający. Trendy w promowaniu jakości oferowanych przedmiotów widać wyraźnie w przepisach nowych dyrektyw zamówieniowych z 2014 r.1, które wielokrotnie odwołują się do pojęcia jakości oraz – w zakresie wyboru oferty najkorzystniejszej – koncepcji „najlepszej relacji jakości do ceny” wybieranych ofert.2

Tego, jakie znaczenie ma jakość i dlaczego warto o nią zabiegać, nie trzeba wyjaśniać.
Nie oznacza to jednak automatycznie, że nawet przy założeniu przez zamawiającego otrzymania produktu jak najwyższej jakości, jej uzyskanie jest proste – jednak w każdym przypadku istnieją instrumenty, by podjąć próby otrzymania produktu wysokiej jakości.

Względnie łatwo jest ocenić jakość przedmiotów wytwarzanych seryjnie, już istniejących, których parametry techniczne dają się porównać lub których próbki można uzyskać wraz z otrzymanymi ofertami – można się bowiem odwołać do realnych produktów. Nie jest to możliwe natomiast w przypadku przedmiotów, które dopiero zostaną wytworzone w przyszłości, najczęściej jako jednostkowe i niepowtarzalne, czasem też niematerialne (np. usług), a których wykonanie na odpowiednim poziomie w dużej mierze zależy od rzetelnego i solidnego działania wykonawcy oraz jego umiejętności.

Wśród przedmiotów tego typu można wymienić również usługi branży budowlanej, jak usługi projektowe (dostawę dzieła w postaci projektu), opracowanie programu funkcjonalno-użytkowego, usługi nadzoru, usługi inżyniera kontraktu, a także roboty budowlane. W takich przypadkach przed otrzymaniem produktu finalnego można odnieść się jedynie do oczekiwanej czy spodziewanej jakości otrzymanego przedmiotu (usługi), czyli mówić o tzw. ekspektatywie jakości3. Prognozy takie można oprzeć m.in. na analizie kwalifikacji czy dotychczasowych dokonań projektantów, inżynierów oraz innych osób, które mają być zaangażowane w realizację przedsięwzięcia, jest bowiem wiadome, że ich osobiste umiejętności będą miały znaczący wpływ na jakość wytworzonego dzieła lub świadczonej usługi, a więc osoby te są źródłem przyszłej wysokiej lub niskiej jakości produktu.

W warunkach, gdy przedmiot świadczenia jest na tyle złożony, że wymaga pracy grupy osób, jego prawidłowe wykonanie może być uzależnione także od zdolności wzajemnej współpracy i prawidłowej organizacji zespołu. O jakości świadczonej usługi (dostawy czy robót budowlanych) decydować więc będzie jakość całego zespołu, którego zadaniem jest realizacja zamówienia (a co najmniej jego kluczowych członków). Stąd tak ważne jest – ze strony wykonawcy – prawidłowy dobór tego zespołu, a ze strony zamawiającego – tego zespołu ocena.

Kwalifikacje i organizacja zespołu jako kryterium oceny ofert

Do tej pory doświadczenie i kwalifikacje tego rodzaju osób, w oparciu o art. 22 ust. 1 pkt 3 ustawy Prawo zamówień publicznych, jako „dysponowanie osobami zdolnymi do wykonania zamówienia”, były utożsamiane z ogólnym potencjałem kadrowym wykonawcy i tym samym warunkami udziału w postępowaniu, a, zgodnie z art. 91 ust. 3 ustawy Prawo zamówień publicznych, przyjmowało się, że nie mogą one stanowić kryteriów oceny ofert, za wyjątkiem usług niepriorytetowych4.

Wyrażona w przepisie art. 91 ust. 3 ustawy Prawo zamówień publicznych zasada, że kryteria oceny ofert nie mogą dotyczyć właściwości wykonawcy, a w szczególności jego wiarygodności ekonomicznej, technicznej lub finansowej (zasada wywodząca się z prawa wspólnotowego), nadal pozostaje niezmienna. Jednak ostatnio ustanowione prawo unijne, jak i orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE), wskazuje, że nie narzuca ono tak rygorystycznego zakazu, jak dotychczas przyjmowano.

Wynika to bezpośrednio z dwóch przepisów ww. dyrektyw, tj. art. 67 ust. 2 lit. b) dyrektywy 2014/24/UE i art. 82 ust. 2 lit. b) dyrektywy 2014/25/UE. Przepisy te mają analogiczne brzmienie. Ze względu na ich wagę, warto tu zacytować istotne elementy przepisu:
„2. Ofertę najkorzystniejszą ekonomicznie z punktu widzenia instytucji zamawiającej określa się na podstawie ceny lub kosztu (…); może ona obejmować najlepszą relację jakości do ceny, którą szacuje się na podstawie kryteriów obejmujących aspekty jakościowe, środowiskowe lub społeczne związane z przedmiotem danego zamówienia publicznego. Kryteria takie mogą np. obejmować:
a) jakość, w tym wartość techniczną, właściwości estetyczne i funkcjonalne, dostępność, projektowanie dla wszystkich użytkowników, cechy społeczne, środowiskowe i innowacyjne, handel i jego warunki;
b) organizację, kwalifikacje i doświadczenie personelu wyznaczonego do realizacji danego zamówienia, w przypadku gdy właściwości wyznaczonego personelu mogą mieć znaczący wpływ na poziom wykonania zamówienia; lub
c) serwis posprzedażny oraz pomoc techniczną, warunki dostawy, takie jak termin dostawy, sposób dostawy oraz czas dostawy lub okres realizacji.”
Tym samym „organizacja, kwalifikacje i doświadczenie personelu wyznaczonego do realizacji danego zamówienia” zostały wskazane jako jedno z przykładowych kryteriów oceny ofert – kryterium o charakterze jakościowym.

Na gruncie dyrektyw z 2014 r. oficjalnie i jednoznacznie przesądzono więc, że kryterium odnoszące się do jakości personelu (zespołu) mającego wykonywać przedmiot zamówienia nie dotyczy „właściwości wykonawcy” i nie łamie zakazu zawartego w art. 91 ust. 3 ustawy Prawo zamówień publicznych – przy założeniu, że kryterium to zostanie prawidłowo sformułowane, tj. będzie się odnosiło do konkretnego personelu (zespołu) wyznaczonego do realizacji zamówienia, a nie ogólnie personelu wykonawcy bez wskazania jego powiązania z przedmiotem zamówienia i jego jakością. Tym samym kryterium to powinno być powiązane ze sposobem wykonania zamówienia, przykładowo jako element metodologii wykonania zamówienia.

Termin na implementowanie dyrektyw z 2014 r. upływa dopiero w kwietniu 2016 r., jednak już obecnie można takie kryterium stosować. Nie ma znaczenia, że nie zostało ono wymienione w art. 91 ust. 2 ustawy Prawo zamówień publicznych – przepis ten zawiera jedynie przykładowe, a nie wyczerpujące wyliczenie możliwych kryteriów, a lista przykładów ulega zmianie przy każdej kolejnej nowelizacji tego przepisu.
Nie jest to także zmiana poglądów i przepisów pomiędzy dyrektywami z roku 20045, a tymi z roku 2014 (oprócz samej listy przykładów), która sprawia, że nowe kryterium można byłoby stosować dopiero od roku 2016.

Wyrok TSUE w sprawie C-601/13 (Ambisig)

Potwierdza to także wydany 26 marca 2015 r. wyrok TSUE w sprawie C-601/13 (Ambisig). Trybunał wskazał w nim wprost, że:

„przy udzielaniu zamówienia na świadczenie usług o charakterze intelektualnym, szkolenia i doradztwa, art. 53 ust. 1 lit. a) dyrektywy 2004/18/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 31 marca 2004 r. w sprawie koordynacji procedur udzielania zamówień publicznych na roboty budowlane, dostawy i usług nie sprzeciwia się ustanowieniu przez instytucję zamawiającą kryterium, które pozwala na ocenę zdolności ekip zaproponowanych konkretnie przez ubiegających się dla wykonania tego zamówienia, i które uwzględnia skład ekipy, a także doświadczenie i życiorysy jej członków.”

Przedmiotem zamówienia w sprawie Ambisig było świadczenie usług szkolenia i doradztwa. Ustalając wagę kryterium ceny na symbolicznym poziomie 5%, zamawiający przewidział następujące kryteria pozacenowe:
1. ocena ekipy 40%, w tym: skład ekipy, doświadczenie i ocena życiorysów,
2. jakość i zalety oferowanej usługi 55%, w tym:
1) zaproponowana struktura wraz z programem prac;
2) opis technik, jakie będą stosowane, i metod działania;
3) opis metod weryfikacji i kontroli jakości pracy w ramach poszczególnych dziedzin działania.
Zamawiający podkreślał, że kryteria te miały na celu ocenę konkretnej ekipy technicznej, jaką wykonawca proponuje przeznaczyć do wykonania zamówienia, a doświadczenie tej ekipy jest cechą charakterystyczną oferty, a nie wykonawcy. (Taki pogląd wyraził również sąd portugalski).
Trybunał zaakceptował powyższe kryteria jako prawidłowe.

Wskazał, że zdolność do wykonania zamówienia może zależeć w znacznym stopniu od zawodowej wartości osób zobowiązanych do jego wykonania, a na wartość tę składa się również doświadczenie zawodowe i wykształcenie tych osób, szczególnie, gdy usługa ma charakter intelektualny. Zatem jeżeli zamówienie ma być wykonywane przez ekipę, to kompetencje i doświadczenie jej członków mają determinujące znaczenie dla oceny zdolności zawodowej tej ekipy. Zdolność ta może być cechą charakterystyczną oferty i jest związana z przedmiotem zamówienia w rozumieniu art. 53 ust. 1 lit. a) dyrektywy 2004/18/WE, w związku z tym zdolność ta może stanowić kryterium oceny ofert.

Trybunał przypomniał, że oferta najkorzystniejsza powinna zostać określona z punktu widzenia zamawiającego, a tym samym zamawiający ma szeroki margines uznania, jakie jej walory uzna za najkorzystniejsze, zatem przepisy pozostawiają zamawiającemu wybór kryteriów wyboru oferty. W ich efekcie należy wyłonić ofertę prezentującą najlepszą relację jakości do ceny, co może wzmocnić wagę jakości wśród kryteriów udzielenia zamówienia. Jednak zamawiający musi się ograniczać do kryteriów zmierzających do wyłonienia najkorzystniejszej oferty oraz pamiętać, że kryteria te powinny być związane z przedmiotem zamówienia.

Trybunał nie zgodził się z postawioną w zapytaniu tezą sądu krajowego o rozbieżności pomiędzy orzeczeniem TSUE w sprawie C-532/06 Lianakis6 a przepisami dyrektyw z 2014 r. TSUE podkreślił też, że wyrok C-532/06 wcale nie wyklucza tego, aby zamawiający mógł w określonych okolicznościach ustalić i stosować takie kryterium, bowiem dotyczy stanu i doświadczenia wykonawców opisywanych ogólnie, a nie, tak jak w sprawie Ambisig, stanu i doświadczenia osób stanowiących szczególną ekipę, która ma wykonywać zamówienie.

W tym miejscu należy zwrócić uwagę, że skutki tego wyroku nie dotyczą jedynie usług szkolenia i doradztwa, które są usługami niepriorytetowymi, a więc których w ogóle nie dotyczy zakaz zawarty w art. 91 ust. 3 ustawy Prawo zamówień publicznych, ani też jedynie usług o charakterze intelektualnym. Wyrok ten – podobnie jak przywołane powyżej art. 67 i art. 82 dyrektyw z 2014 r. – odnosi się do wszystkich zamówień, przy realizacji których właściwości (organizacja, kwalifikacje i doświadczenie) personelu wyznaczonego do realizacji danego zamówienia mogą mieć znaczący wpływ na poziom wykonania zamówienia. W przypadku zamówień z branży budowlanej będzie to gros zamówień.
Wypowiedź TSUE została sformułowana w ten sposób (w odniesieniu do konkretnego rodzaju usług), gdyż w takiej postaci zadano Trybunałowi pytanie, a zwyczajem Trybunału jest powtarzanie w odpowiedzi treści pytania.
Co istotne, przedmiotem rozstrzygnięcia Trybunału była kwestia – podniesiona przez sąd portugalski, który zadał pytanie, czy art. 67 ust. 2 lit. b) dyrektywy 2014/24/UE i art. 82 ust. 2 lit. b) dyrektywy 2014/25/UE wprowadzają zmianę do zasad ustanawiania kryteriów w zakresie, o którym mowa w art. 91 ust. 3 ustawy Prawo zamówień publicznych, i na tak postawione pytanie Trybunał odpowiedział, że nie jest to żadna zmiana, lecz po prostu w sprawie, w której wcześniej orzekał w tym zakresie (sprawie C-532/06 Lianakis), kryterium oceny ofert odnoszące się do personelu zostało nieprawidłowo sformułowane,. I tę różnicę w stanie faktycznym pomiędzy sprawąC-601/13 i C-532/06 podkreślił Trybunał.

Wyrok TSUE w sprawie C-532/06 (Lianakis)

Dla zrozumienia podkreślanej przez Trybunał różnicy należy przyjrzeć się kryteriom opisanym w sprawie Lianakis oraz treści art. art. 67 ust. 2 lit. b) dyrektywy 2014/24/UE i art. 82 ust. 2 lit. b) dyrektywy 2014/25/UE.
W postępowaniu przetargowym, które było badane przez Trybunał w sprawie Lianakis, zamawiający wskazał jako kryteria oceny ofert:
1) udowodnione doświadczenie eksperckie (wykonawcy) nabyte w zakresie podobnych projektów przeprowadzonych w ciągu ostatnich trzech lat,
2) personel i wyposażenie biura,
3) zdolność do wykonania projektu w danym terminie w związku ze zobowiązaniami biura i potencjałem personelu.

Po otrzymaniu ofert zamawiający sprecyzował, że doświadczenie będzie oceniał pod kątem wartości przeprowadzonych projektów podając punktację za daną wartość; personel i wyposażenie biura będzie oceniał pod kątem liczebności zespołu projektowego podając punktację za tę liczebność; a zdolność realizacji projektu w przewidzianym terminie będzie oceniał pod kątem wartości zaciągniętych zobowiązań podając punktację zależną od wysokości tych zobowiązań.

W pytaniu prejudycjalnym TSUE wprawdzie został poproszony o udzielenie odpowiedzi w przedmiocie możliwości ustalenia przez zamawiającego wagi kryteriów oceny ofert oraz podkryteriów później niż w specyfikacji istotnych warunków zamówienia lub ogłoszeniu o zamówieniu (Trybunał uznał, że jest to nieprawidłowe), jednak z własnej inicjatywy postanowił odnieść się także do kwestii doświadczenia oferentów, ich personelu i wyposażenia jako kryterium oceny ofert.

Trybunał wskazał, że według możliwości ekonomicznych, finansowych i technicznych ocenia się wykonawcę w ramach warunku udziału w postępowaniu, a wyboru oferty dokonuje się na podstawie kryteriów zmierzających do wyłonienia najkorzystniejszej ekonomicznie oferty. Trybunał skonkludował swoje rozważania stwierdzeniem, że jako kryteria oceny ofert wykluczone są kryteria, które nie mają na celu wyłonienia najkorzystniejszej ekonomicznie oferty, lecz są związane zasadniczo z oceną odpowiedniości oferentów w zakresie wykonania danego zamówienia (tę samą konkluzję zawarł TSUE w wyroku C-601/13).

Błąd zamawiającego ze sprawy Lianakis7 polegał na tym, że opisał tylko swoje ogólne wymagania co do personelu i wyposażenia biura, w żaden sposób nie wiążąc ich z przedmiotem zamówienia, i nie wskazał, że ów oceniany personel będzie w jakikolwiek sposób brał udział w realizacji zamówienia. Czyli zamawiający mógł ocenić jakikolwiek personel wykonawcy, a zamówienie mogły wykonywać zupełnie inne osoby.

Tymczasem zacytowane powyżej przepisy dyrektyw wskazują wprost: „organizacja, kwalifikacje i doświadczenie personelu wyznaczonego do realizacji danego zamówienia”. Wskazanie na „personel wyznaczony do realizacji danego zamówienia” jest bezpośrednim odniesieniem się do jednej z podstawowych zasad ustanawiania kryteriów wyboru oferty najkorzystniejszej, czyli powiązania kryterium z przedmiotem zamówienia. Zasady te zostały wskazane w kilku orzeczeniach TSUE, z których najważniejsze to wyrok w sprawie C-513/99 (Concordia Bus)8.

Zamawiający powinien więc był sformułować powyższe kryteria na przykład w ten sposób9:
1) udowodnione doświadczenie eksperckie osób przeznaczonych do realizacji zamówienia nabyte w zakresie podobnych projektów (tu należało wymienić wymagane osoby, sprecyzować pojęcie podobnych projektów oraz wskazać sposób oceny),
2) skład, liczebność i organizacja zespołu projektowego przeznaczonego do realizacji zamówienia (w tym kryterium powinny być ujęte m.in. czynniki wpływające na zdolność do wykonania projektu w danym terminie),
3) wyposażenie zespołu w urządzenia istotne dla realizacji zamówienia (tu należało wskazać na elementy, które mają wpływ na lepszą lub szybszą realizację).

Kryterium jakościowe dotyczące personelu a warunek udziału w postępowaniu

Nietrudno zauważyć, że powyższe sformułowania podobne są do dotychczas stawianych warunków udziału w postępowaniu – oparte są bowiem na tej samej zasadzie i założeniu. Zamawiający, wiedząc, że nie da się prawidłowo wykonać zamówienia bez zespołu o odpowiedniej jakości, przyszłą jakość przedmiotu zamówienia przenosili do warunków udziału w postępowaniu, czasami nawet zawierając w treści warunków bezpośrednie powiązanie tych osób z realizacją zamówienia.

Praktyka ta początkowo może powodować trudności w rozróżnieniu obu tych instytucji –wymagań wobec personelu przeznaczonego do realizacji zamówienia od wymagań w ramach warunków udziału w postępowaniu. W wielu bowiem wypadkach różnica ta sprowadzała się będzie do samej idei polegającej na tym, że przy ocenie warunków udziału w postępowaniu ocenia się potencjał kadrowy wykonawcy ogólnie, a przy ocenie według kryterium oceny ofert – już indywidualnie osoby, które są wyznaczone do realizacji danego zamówienia.

W rzeczywistości zamawiający formułują warunki odnosząc się nie do personelu wykonawcy „ogólnie” (np. zatrudniania min. 10 projektantów i 5 osób na stanowiskach kierowniczych), lecz jedynie do kluczowych ekspertów, którzy z założenia w przyszłości mają stanowić zespół do wykonania zamówienia (niektórzy zamawiający wprost dokonują takiego zastrzeżenia w treści warunku). Na gruncie przepisów nowych dyrektyw oraz wyroku C-601/13, będą mogli tak postępować także przy kryteriach oceny ofert bez obawy o złamanie przepisów (jednak jeszcze raz trzeba podkreślić, że opis kryterium musi być odpowiednio sformułowany).

Należy też zwrócić uwagę, że w jednym postępowaniu wymagania dotyczące osób mogą stanowić i warunek udziału w postępowaniu, i kryterium oceny ofert. W takim przypadku zamawiający w ramach warunków udziału w postępowaniu może określić minimalny zakres kwalifikacji i doświadczenia wymagany od personelu wykonawcy, a w ramach kryterium oceny ofert oceniać zakres kwalifikacji i doświadczenia osób przeznaczonych konkretnie do realizacji danego zamówienia, przyznając im stosowne punkty.

Zamawiający może też wybrać inny model – warunki sformułować jedynie w stosunku do wiedzy i doświadczenia wykonawcy jako całej firmy, pominąć takie wymogi w stosunku do personelu, aby personel ten (w postaci osób przeznaczonych konkretnie do realizacji tego zamówienia) oceniać w ramach kryteriów oceny ofert. W takim wypadku to w tym kryterium zamawiający musiałby określić minimalne wymogi co do kwalifikacji tych osób, za niespełnienie których odrzucałby ofertę, a następnie dokonywał oceny w zakresie przekraczającym wymagane minimum.

Konsekwencje rozróżnienia warunku i kryterium dotyczących osób widać także przy sposobie oceny kwalifikacji tych osób. Oceniając spełnienie warunku zamawiający ocenia te kwalifikacje zero-jedynkowo, czyli czy wymogi zostały spełnione, czy też nie. Poza trybami takimi jak przetarg ograniczony, zamawiający nie przyznaje dodatkowych punktów za „lepsze” spełnienie warunku. Natomiast oceniając zespół w ramach kryterium oceny ofert, zamawiający dokonuje wartościowania kwalifikacji proponowanych osób i przyznaje za nie ofercie punkty, które będą przyczyniały się do uplasowania oferty na danym miejscu rankingu ofert, ustalając, w jakiej proporcji chce premiować jakość w stosunku do ceny (jaką wagę przyzna obu tym kryteriom).

Obie oceny podlegają także innym rygorom formalnym – do kryterium oceny ofert nie ma zastosowania art. 26 ust. 2b ustawy Prawo zamówień publicznych (zaproponowane do zespołu osoby nie muszą stanowić kadry własnej wykonawcy, jednak wykonawca musi zagwarantować udział tych osób w realizacji zamówienia), podobnie jak, co od zasady, art. 26 ust. 3 – a przynajmniej zastosowanie to będzie poważnie ograniczone ze względu na wyrażony w art. 87 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych zakaz zmiany treści oferty, bowiem członkowie zespołu będą stanowili ścisłą treść oferty, do tego podlegającą ocenie.

Na koniec warto podkreślić jeszcze jedną konsekwencję wprowadzenia omawianego kryterium jakości personelu – otóż należy ująć w umowie, że wykonawca ma obowiązek zapewnić (a zamawiający musi tej kwestii dopilnować), aby osoby wskazane i oceniane w ofercie rzeczywiście zamówienie realizowały. Wynika to wprost z motywu 94. preambuły dyrektywy 2014/24/UE i motywu 99. preambuły dyrektywy 2014/25/UE:

„Instytucje zamawiające korzystające z tej możliwości powinny – za pomocą odpowiednich postanowień umownych – zapewnić, aby personel wyznaczony do wykonania zamówienia faktycznie spełniał określone standardy jakości i by zastąpienie tego personelu było możliwe wyłącznie za zgodą instytucji zamawiającej, która sprawdza, czy personel zastępczy zapewni równoważny poziom jakości”.

Oznacza to, że „organizacja, kwalifikacje i doświadczenie personelu” mogą być rozważane jako kryterium oceny ofert, pod warunkiem jednak, że zostaną wyraźnie określone jako sposób realizacji zamówienia. Obejmuje to konieczność wprowadzenia postanowień specyfikacji istotnych warunków zamówienia, które nałożą obowiązek realizacji zamówienia wyłącznie za pomocą osób, których walory zostały poddane ocenie, a w konsekwencji – określenia także skutków zmiany tego personelu (w szczególności dopuszczalności i zasad zamiany tych osób na inne, posiadające nie mniejsze kwalifikacje, lub nawet rozwiązania umowy 10).

Autorki

Anna_Packo Anna Packo – absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego oraz studiów doktoranckich na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. Zamówieniami publicznymi zajmuje się od 15 lat, początkowo jako pracownik jednego z zamawiających, następnie departamentu kontroli Urzędu Zamówień Publicznych, a od początku jej istnienia członek Krajowej Izby Odwoławczej.
Honorata_lopianowskaHonorata Łopianowska, radca prawny, doradca podatkowy. Zamówieniami publicznymi zajmuje się od ponad 10 lat, łącząc zainteresowania podatkowe z zamówieniami publicznymi. Były arbiter, a aktualnie członek Krajowej Izby Odwoławczej. Autorka publikacji z zakresu podatków oraz zamówień publicznych.

Przypisy

1 Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/24/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie zamówień publicznych, uchylająca dyrektywę 2004/18/WE (Dz.U. L94 z 28.03.2014 r., str. 65), tzw. dyrektywa klasyczna oraz Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/25/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie udzielania zamówień przez podmioty działające w sektorach gospodarki wodnej, energetyki, transportu i usług pocztowych, uchylająca dyrektywę 2004/17/WE (Dz.U. L94 z 28.03.2014 r., str. 243), tzw. dyrektywa sektorowa.

2 Por. np. motyw 89 dyrektywy 2014/24/UE.

3 Por. A. Packo, H. Łopianowska, Pozacenowe kryteria wyboru oferty, Warszawa 2015, s. 100 i nast.

4 Te jednak nie obejmują najważniejszych usług branży budowlanej, zatem zostaną pominięte.

5 Dyrektywa 2004/18/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 31 marca 2004 r. w sprawie koordynacji procedur udzielania zamówień publicznych na roboty budowlane, dostawy i usługi (Dz.U. L 134 z 30.4.2004, str. 114) oraz dyrektywa 2004/17/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 31 marca 2004 r. koordynująca procedury udzielania zamówień przez podmioty działające w sektorach gospodarki wodnej, energetyki, transportu i usług pocztowych (Dz.U. L 134 z 30.4.2004, str. 1).

6 Wyrok TSUE z 24 stycznia 2008 r. w sprawie C-532/06 Lianakis.

7 A raczej – jeden z błędów, gdyż zamawiający popełnił ich kilka.

8 Orzeczenie z dnia 17 września 2002 r. w sprawie C-513/99 Concordia Bus Finland Oy Ab. W wyroku tym Trybunał wskazał na kilka warunków, które muszą zostać spełnione, aby zastosowane kryterium było prawidłowe: musi być ono związane z przedmiotem zamówienia,

  1. nie może przyznawać zamawiającemu bezwzględnej swobody wyboru,
  2. musi być wyraźnie wskazane w dokumentacji zamówienia (specyfikacji istotnych warunków zamówienia, ogłoszeniu o zamówieniu),
  3. musi być zgodne z podstawowymi zasadami prawa wspólnotowego, w szczególności z zasadą niedyskryminacji.

9 Przykład ten odnosi się do najogólniejszego opisu kryterium (jedynie do nazw kryteriów), zamawiający musi takie kryterium opisać ze znacznie większym poziomem szczegółowości.

10 W tej mierze pewnym przykładem jest rozwiązanie zastosowane w jednym z postępowań na usługi kontroli projektów (utożsamione przez zamawiającego z usługami prawniczymi), polegające na wprowadzeniu bezwarunkowego skutku w postaci rozwiązania umowy w razie jakiejkolwiek zmiany w składzie dwuosobowego zespołu mającego realizować zamówienie, którego umiejętności zostały zweryfikowane swego rodzaju „egzaminem”, podlegającym ocenie i punktacji w ramach kryteriów pozacenowych – szerszy opis w wyroku KIO z 27 sierpnia 2014 r. w spr. KIO 1630/14.