1. Zaprojektowanie i wykonanie robót budowlanych
Jeżeli zamawiający ma zamiar udzielić zamówienie na roboty budowlane polegające na zaprojektowaniu i wykonaniu robót budowlanych tzw. „projektuj i buduj”, to przygotowując postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego powinien opisać przedmiot zamówienia za pomocą programu funkcjonalno-użytkowego (PFU), jako nieodłączny element specyfikacji istotnych warunków zamówienia (SIWZ). Prawo zamówień publicznych (P.z.p.) w art. 31 ust. 3 przybliża pojęcie programu funkcjonalno-użytkowego, który powinien obejmować opis zadania budowlanego, w którym podaje się przeznaczenie ukończonych robót budowlanych, oraz stawiane im wymagania techniczne, ekonomiczne, architektoniczne, materiałowe i funkcjonalne.
Sposób opisania przedmiotu zamówienia jest kwestią kluczową dla postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego. Jest on jednocześnie uprawnieniem jak i obowiązkiem zamawiającego, ponieważ determinuje treść ofert przedkładanych przez oferentów. Za przygotowanie i przeprowadzenie postępowania o udzielenie zamówienia odpowiada kierownik zamawiającego (art. 18 ust. 1 P.z.p.). Prawem (nie obowiązkiem) wykonawcy jest możliwość zwrócenia się do zamawiającego o wyjaśnienie treści specyfikacji istotnych warunków zamówienia – art. 38 ust. 1 P.z.p. Zwrócić należy uwagę, że przepis ten reguluje jedynie prawo do uzyskania wyjaśnień do zapisów treści SIWZ, a nie prawo żądania wprowadzenie zmian w treści SIWZ, której treść kształtuje i za którą odpowiada zamawiający.
Artykuł 29 ust. 1 P.z.p. zobowiązuje zamawiającego do opisania przedmiotu zamówienia w sposób jednoznaczny i wyczerpujący, za pomocą dostatecznie dokładnych i zrozumiałych określeń, uwzględniając wszystkie wymagania i okoliczności mogące mieć wpływ na sporządzenie oferty, a ponadto przedmiot zamówienia nie może być opisany w sposób który wprowadziłby w błąd wykonawcę. Dotyczy to w równym stopniu dokumentacji projektowej, jak też programu funkcjonalno-użytkowego. Pozostaje aktualne pytanie: czy tzw. optymalizacja opisania przedmiotu zamówienia w formule „projektu i buduj” z dołączoną dokumentacją projektową, wyczerpuje obowiązki wynikające z art. 29 ust. 1 i art. 31 P.z.p., bo przecież to wówczas zamawiający żąda od wykonawcy by ten usunął błędy w dokumentacji projektowej dołączonej do programu funkcjonalno-użytkowego? To chytry wybieg zwany „optymalizacja” nie objęty przepisami Prawa zamówień publicznych (nie znany w art. 31 P.z.p.), czy ….? Jedno jest pewne, formy „optymalizacja” nie reguluje żaden przepis P.z.p.
Do formy i treści programu funkcjonalno-użytkowego, jako sposobu opisania przedmiotu zamówienia, odnoszą się zarówno ogólne wymagania stawiane przez ustawę Prawo zamówień publicznych, jak również postanowienia zawarte w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 2 września 2004 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych oraz programu funkcjonalno-użytkowego (dalej „RMI”). Zgodnie z § 16 RMI program funkcjonalno-użytkowy składa się z części opisowej i części informacyjnej.