Szanowni Państwo,

Kolejna edycja Konferencji organizowanej przez Stowarzyszenie Inżynierów Doradców i Rzeczoznawców (SIDiR) oraz Arbitrażowy Sąd Budowlany przy Stowarzyszeniu Inżynierów Doradców i Rzeczoznawców ma wymiar szczególny. Partnerem Merytorycznym naszej Konferencji jest bowiem Prokuratoria Generalna Rzeczypospolitej Polskiej, a wśród panelistów i wykładowców znajdą się osoby z tej szacownej instytucji. Tematyka Konferencji też jest szczególna – będziemy chcieli się skupić na pozasądowych metodach rozstrzygania sporów w budownictwie oraz strategiach i metodach dochodzenia do ugód.

Dzisiaj, gdy ustawodawca w sposób szczególny próbuje przekonywać do stosowania ADR, nie da się nie zauważyć szansy, jaką stanowi ugodowe i polubowne rozstrzyganie sporów. Jako uczestnicy rynku budowlanego dostrzegamy jednak problem polegający na tym, że zamawiający publiczni wciąż obawiają się zawierania ugód. A przecież już w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny, mamy odwołanie do ugody:

Przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący, lub mogący powstać.

Ten przepis funkcjonuje w polskim systemie prawnym od wielu lat. Ponadto, w ostatnim czasie ustawodawca próbuje wprowadzać zmiany w systemie prawnym, zmierzające do propagowania pozasądowych metod rozwiązywania sporów, w tym w szczególności do mediacji oraz ugód. Ustawa z dnia 10 września 2015 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze wspieraniem polubownych metod rozwiązywania sporów wprowadziła szereg zmian regulacyjnych, zmierzających do popularyzacji ugodowego załatwiania spraw. Zmiany te miały charakter systemowy i objęły m.in. przepisy kodeksu postępowania cywilnego, prawa o ustroju sądów powszechnych i ustaw podatkowych. Ustawa weszła w życie 1 stycznia 2016 r. Natomiast, od 1 czerwca 2017 r. obowiązuje ustawa z 7 kwietnia 2017 r., zmieniająca wcześniejsze ustawy o finansach publicznych oraz o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych.

Szczególną uwagę należy skierować na zmianę w ustawie o finansach publicznych, w której został dodany art. 54a, zgodnie z którym:

Jednostka sektora finansów publicznych może zawrzeć ugodę w sprawie spornej należności cywilnoprawnej w przypadku dokonania oceny, że skutki ugody są dla tej jednostki lub odpowiednio Skarbu Państwa albo budżetu jednostki samorządu terytorialnego korzystniejsze niż prawdopodobny wynik postępowania sądowego albo arbitrażowego.

Ocena skutków ugody nastąpi, w formie pisemnej, z uwzględnieniem okoliczności sprawy, w szczególności zasadności spornych żądań, możliwości ich zaspokojenia i przewidywanego czasu trwania oraz kosztów postępowania sądowego albo arbitrażowego.

Natomiast, w ustawie o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych dodano do art. 5 ust. 4, do art. 11 ust. 2 oraz zmieniono treść art. 15 co skutkuje tym, że nie stanowi naruszenia dyscypliny finansów publicznych:

wykonanie ugody w sprawie spornej należności cywilnoprawnej zawartej zgodnie z przepisami prawa;

dokonanie wydatku ze środków publicznych na podstawie ugody w sprawie spornej należności cywilno- prawnej zawartej zgodnie z przepisami prawa;

zaciągnięcie lub zmiana zobowiązania na podstawie ugody w sprawie spornej należności cywilno-prawnej zawartej zgodnie z przepisami prawa.

I wreszcie, w nowej ustawie Prawo zamówień publicznych obowiązującej od 1 stycznia 2021 r. znalazł się cały Dział X [Pozasądowe Rozwiązywanie Sporów].

Z art. 591 nowego PZP wynika, że ugoda jest preferowanym sposobem rozstrzygania sporów wynikających z umów o zamówienia publiczne.

Oczywistym wydaje się, iż ustawodawcy zależy na tym, by – na wzór wielu krajów zachodniej i szczególnie północnej Europy – jak najwięcej sporów było rozstrzyganych metodami pozasądowymi. To nie są puste słowa – wystarczy zapoznać się z opracowaniem Urzędu Zamówień Publicznych „Mediacja i inne sposoby polubownego rozwiązywania sporów w zamówieniach publicznych” oraz z „Rekomendacjami dot. postępowania w zakresie polubownego rozwiązywania sporów” Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej”.

Pomimo tych prawnych możliwości i zachęt ze strony ustawodawcy pozasądowe rozstrzyganie sporów, a w szczególności zawieranie ugód nie jest wystarczająco wykorzystywane w praktyce. Podczas Konferencji postaramy się zdiagnozować dlaczego tak się dzieje, ale i pokazać, także na przykładach, że tak wcale nie musi być, a stosowanie ADR jest nie tylko możliwe, ale i korzystne dla wszystkich uczestników procesu inwestycyjnego. Będziemy także przekonywać do ADR propagując wiedzę o nich omawiając m.in. uwarunkowania prawne dla ich stosowania oraz moc prawną i znaczenie ugody dla stron. Będziemy dyskutować o zaletach, wadach i ograniczeniach ADR w stosunku do procesów, toczących się przed sądami powszechnymi, w tym także w kontekście kosztów i czasu.

Konferencja adresowana jest do wszystkich, którzy uczestniczą w procesie budowlanym, ale szczególnie namawiamy do udziału w niej przedstawicieli zamawiających publicznych, którzy będą mieli okazję zapoznać się z rekomendacjami dla stosowania ADR. Liczymy tradycyjnie na duży udział wykonawców, podwykonawców, inżynierów konsultantów i prawników wspierających proces inwestycyjny. W marcu bieżącego roku, w naszej pierwszej odbywającej się w trybie zdalnym Konferencji, wzięło udział ponad tysiąc osób! Mimo prowadzenia Konferencji w trybie zdalnym każdy z uczestników będzie miał możliwość włączyć się w dyskusję dzięki pomocy specjalistycznej platformy i dedykowanych narzędzi.

Swoją obecnością zaszczyci nas Michał Zalewski, ekspert w zakresie komunikacji oraz zarządzania informacją, współtwórca strategii marketingowej i komunikacji oraz identyfikacji wizualnej Centrum Kongresowego ICE Kraków. Mamy nadzieję, że jego wykład motywacyjno-inspirujący na temat alternatywnych metod budowania marki osobistej zainteresuje uczestników Konferencji.

Mamy nadzieję, że Konferencja przyniesie szereg odpowiedzi na pytania nie tylko stawiane przez moderatorów paneli, ale i przez uczestników, którzy będą mogli później wykorzystać zdobytą wiedzę w praktyce. Być może też uda nam się opracować skuteczne scenariusze wprowadzania ADR do kontraktów jako najskuteczniejszej metody rozstrzygania ewentualnych sporów.

Gorąco zapraszamy do wzięcia udziału w Konferencji Alternatywne Metody Rozstrzygania Sporów (ADR) w budownictwie. Strategie i sposoby dochodzenia do ugód, której niezaprzeczalna wartością są znakomici wykładowcy i paneliści. Udział w Konferencji jest bezpłatny.

Nagrania z konferencji są dostępne na stronie Akademii SIDiR.