Zawierając umowę o roboty budowlane, strony decydują się na wzajemne zaciągniecie praw i obowiązków zmierzających do osiągnięcia wspólnego celu – zrealizowania obiektu. Nie można jednak zapominać, że prawa i obowiązki stron wynikające z tej umowy są odmienne a to z uwagi na fakt, że mamy do czynienia z dwoma stronami tej umowy, a mianowicie z inwestorem i wykonawcą.
Zgodnie z art. 647 Kodeksu cywilnego, wraz z zawarciem umowy o roboty budowlane inwestor zobowiązuje się do dokonania wymaganych przez właściwe przepisy czynności związanych z przygotowaniem robót, w szczególności do przekazania terenu budowy i dostarczenia projektu, oraz do odebrania obiektu i zapłaty umówionego wynagrodzenia, natomiast wykonawca zobowiązuje się do oddania przewidzianego w umowie obiektu, wykonanego zgodnie z projektem i z zasadami wiedzy technicznej. Pomimo iż treść tego przepisu wydaje się być jednoznaczna, strony często popadają w konflikty w szczególności w momencie, gdy znajdą się na etapie odbioru zrealizowanego obiektu, jak również na etapie późniejszym związanym z okresem udzielonej rękojmi/gwarancji, co w głównej mierze związane jest z przypadkami wystąpienia wad.
W dalszej części artykułu przeprowadzona zostanie próba zaprezentowania i uzmysłowienia tego, że uprawnienia i obowiązki stron umowy o roboty budowlane są odmienne w zależności od momentu, w którym doszło do ujawnienia i zgłoszenia wady. Często bowiem to właśnie brak elementarnej wiedzy zarówno inwestorów, jak i wykonawców odnośnie wzajemnych praw i obowiązków związanych z wystąpieniem wady, jak również z problemy z rozróżnieniem konsekwencji zależnych od momentu wystąpienia wady są przyczyną zbędnych nieporozumień i sporów sądowych.
UMOWA O ROBOTY BUDOWLANE – POJĘCIE I PRZEDMIOT
Ogólne ramy umowy o roboty budowlane zostały uregulowane w przepisach art. 647 – 658 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z najnowszym orzecznictwem, umowa o roboty budowlane stanowi odrębny typ umowy nazwanej i nie jest podtypem umowy o dzieło. W związku z tym przy kształtowaniu i interpretacji postanowień umowy o roboty budowlane bezpośrednie zastosowanie znajdą przepisy części szczegółowej Kodeksu cywilnego o umowie o roboty budowlane, a jedynie w sprawach dotyczących skutków opóźnienia się przez wykonawcę z rozpoczęciem robót lub dotyczących wykończenia obiektu albo wykonania przez wykonawcę robót w sposób wadliwy lub sprzeczny z umową, do rękojmi za wady wykonanego obiektu, jak również do uprawnienia inwestora do odstąpienia od umowy przed ukończeniem obiektu stosować się będzie odpowiednio przepisy Kodeksu cywilnego o umowie o dzieło. Dopiero w pozostałym zakresie zastosowanie znajdują przepisy ogólne Kodeksu cywilnego.
Świadczenie wykonawcy w ramach umowy o roboty budowlane, stanowiące jednocześnie przedmiot umowy o roboty budowlane, polega na oddaniu inwestorowi obiektu budowlanego, czyli zgodnie z przepisami Prawa budowlanego – budynku wraz z instalacjami i urządzeniami technicznymi, budowli stanowiącej całość techniczno – użytkową wraz z instalacjami i urządzeniami lub obiektu małej architektury. Wprowadzenie przepisu art. 6471 Kodeksu cywilnego rozwiało ostatecznie wątpliwości co do możliwości uznania za przedmiot umowy o roboty budowlane robót budowlanych w szerokim zakresie, czyli takich, które nie muszą prowadzić do oddania obiektu budowlanego jako całości, lecz które w efekcie prowadzą do oddania obiektu inwestorowi.