Biuletyn konsultant

FIDIC w realizacji inwestycji

FIDIC w realizacji inwestycji

FIDIC został powołany w roku 1913 jako Międzynarodowa Federacja Inżynierów Konsultantów. Jej celem było wspólne popieranie interesów zawodowych stowarzyszeń członkowskich niezależnych inżynierów konsultantów oraz rozpowszechnianie informacji użytecznych dla członków stowarzyszeń tworzących federację. Obecnie stowarzyszenia członkowskie FIDIC reprezentują ponad 60 krajów ze wszystkich kontynentów oraz większość inżynierów konsultantów działających w świecie. FIDIC zajmuje się organizacją seminariów, konferencji i podejmuje działania zapewniające wysoki poziomu etyczny i zawodowy swoich członków, wspierając rozwój zawodu inżynierskiego w krajach rozwijających się. FIDIC wypracował model organizacji procesu budowlanego, publikuje wzory dokumentów kontraktowych, wzór umowy między klientem a konsultantem, znormalizowane formularze przetargowe oraz różne publikacje dla inżynierów konsultantów, inwestorów i banków. Wszystkie te dokumenty można nabyć w sekretariacie FIDIC w Szwajcarii (www.fidic.org). W Polsce tłumaczeniem i wydawaniem tych dokumentów zajmuje się Stowarzyszenie Inżynierów Doradców i Rzeczoznawców (www.sidir.pl).

Kontakty polskich inżynierów z FIDIC mają długą tradycję, bowiem już w kongresie założycielskim w roku 1913 brali udział dwaj polscy inżynierowie, chociaż nie reprezentowali wówczas żadnej organizacji. Polska wstąpiła do FIDIC w roku 1914 i była jej członkiem do wybuchu wojny w 1939 roku. Ponowne członkostwo datuje się od roku 1990, w którym to FIDIC przyjął Stowarzyszenie Inżynierów Doradców i Rzeczoznawców – SIDiR – organizację niezależnych inżynierów konsultantów. Stowarzyszenie SIDiR zrzesza osoby fizyczne prowadzące działalność na własny rachunek oraz, w charakterze członków wspierających, firmy zajmujące się doradztwem inżynierskim. Statut SIDiR nakłada na swoich członków wysokie wymagania etyczne, zgodne z zasadami FIDIC.

Tylko jedna organizacja z każdego kraju może należeć do FIDIC.

Ogólne zasady realizacji przedsięwzięć według procedur FIDIC

W realizacji przedsięwzięć opartych na procedurach FIDIC występują dwie strony: Zamawiający i Wykonawca. Do sprawnego i profesjonalnego zarządzania inwestycją oraz w celu zapewnienia przestrzegania procedur powołuje się Inżyniera (funkcja w kontrakcie), który nie jest stroną umowy i powinien działać bezstronnie, bez względu na status zatrudnienia, oraz zgodnie z zawartym kontraktem. Inżynier to osoba fizyczna lub prawna, wyznaczona do działania w danym kontrakcie. Inżynier może kontrakt interpretować, ale nie może zmieniać jego postanowień. Wszelkie kontakty między stronami kontraktu powinny odbywać się z udziałem Inżyniera. W ramach kontraktu jest wymagana współpraca i zespołowe działanie Zamawiającego, Wykonawcy i Inżyniera, o czym w praktyce często zapominamy.

Stosowanie warunków kontraktowych FIDIC powoduje przyjęcie jednolitych procedur realizacji inwestycji na całym świecie, co stanowi ułatwienie dla osób zaangażowanych w proces budowlany. Istotą Kontraktów FIDIC jest utrzymanie równowagi między wymaganiami i interesami stron oraz sprawiedliwy podział: ryzyka, zagrożeń i odpowiedzialności między obie strony kontraktu.

FIDIC przez lata praktyki wypracował jednolite procedury przetargowe na wykonanie robót budowlano–inżynierskich oraz stworzył przejrzyste zasady oceny ofert i wyboru wykonawcy. Wszyscy oferenci otrzymują takie same dokumenty przetargowe i są poddani takiej samej procedurze, co zapewnia dokonanie optymalnego wyboru wykonawcy bądź konsultanta. Oferent, który wygra przetarg (Wykonawca), będzie związany warunkami zawartymi w dokumentacji przetargowej (ofertowej). Dokumentacja ta po rozstrzygnięciu przetargu staje się automatycznie kontraktem. O wyborze oferenta i zawarciu kontraktu Zamawiający powiadamia Wykonawcę listem zatwierdzającym (akceptującym). W Polsce często pomija się wystawienie listu akceptacyjnego i podpisuje kontrakt.

Istotną częścią kontraktu, a wcześniej dokumentów przetargowych, są Warunki Kontraktowe – część ogólna i część szczególna. Dokumenty te dla robót budowlanych projektowanych przez zamawiającego, mają popularną nazwę „Czerwona Książka”.

Warunki Kontraktowe to rezultat wieloletnich doświadczeń najlepszych fachowców FIDIC. Warunki te są powszechnie stosowane przy zawieraniu kontraktów międzynarodowych. W świecie zdobyły popularność dużo wcześniej niż na rynku polskim. W Polsce pierwszym budynkiem zrealizowanym według standardów FIDIC był wieżowiec LIM, czyli hotel Marriott, w Warszawie w 1985 roku. Było to na wiele lat przed powstaniem Unii Europejskiej i uchwaleniem ustawy Prawo zamówień publicznych. W ostatnich latach praktycznie wszystkie duże obiekty (hotele, porty lotnicze, biurowce, oczyszczalnie ścieków, drogi) zostały zrealizowane na podstawie tych wzorców. Są one stosowane również w kontraktach finansowanych, lub współfinansowanych, przez Bank Światowy, EBRD, PHARE, instytucje finansowe Unii Europejskiej oraz agendy ONZ.

Warunki Kontraktowe stanowią zbiór praw oraz obowiązków stron. Część ogólna nie podlega żadnym modyfikacjom i jest załączana do dokumentacji ofertowej w wersji wydanej przez FIDIC. Jako obowiązujący FIDIC uznaje oryginalny tekst w języku angielskim. Część szczególna to dokument uściślający część ogólną na potrzeby konkretnej inwestycji i zawiera warunki każdorazowo dostosowywane do konkretnego kontraktu. Dostosowaniem klauzul zajmuje się zwykle Inżynier Konsultant na zlecenie Zamawiającego.
W ten sposób powstały na świecie jednolite i powszechnie znane zasady postępowania dotyczące wyboru Wykonawcy w procesie przetargowym, na podstawie standardowych dokumentów. Umożliwia to stosunkowo łatwy wybór Wykonawcy i ułatwia porozumienie pomiędzy fachowcami zaangażowanymi w proces inwestycji, bez względu na miejsce jej realizacji.

Procedury FIDIC przez szereg lat były przedmiotem krytycznej analizy oraz systematycznie wprowadzanych zmian, uściśleń i poprawek. Dzięki temu wypracowane reguły pozwalają Zamawiającemu oczekiwać od Wykonawcy dobrze wykonanego przedsięwzięcia, w określonym czasie i po założonym koszcie. Wykonawca natomiast oczekuje spełnienia zawartych w kontrakcie warunków wykonania Robót, uczciwego ich rozliczenia oraz szybkiej zapłaty należnego wynagrodzenia. Zakłada się, że Wykonawca nie zawiera w proponowanej cenie kontraktu rezerwy na koszty, których nie mógł przewidzieć, i na które nie ma wpływu.

Warunkiem osiągnięcia sukcesu jest uczciwe, odpowiedzialne i rozsądne postępowanie stron.

To fragment arykułu, pełną treść znajdą Państwo w Biuletynie Konsultant